مشخصات کتاب فلاح السائل

تگ ها : خرید کتاب فلاح السائل. سید ابن طاووس. محمدرضا جباران. انتشارات: شرکت چاپ و نشر بین الملل. کتاب فلاح السائل سید ابن طاووس. کتاب فلاح السائل شرکت چاپ و نشر بین الملل. محمدرضا جباران. عبادات شیعه, نماز, دعاها, احادیث.

فَلاحُ السّائل وَ نَجاحُ الْمَسائِل فی عَمَلِ الْیَوم و اللَّیْل، کتابی در دعا، نماز و اعمال مستحب نوشته سید رضی الدین علی بن موسی بن طاوس حلی (درگذشته ۶۶۴ ق)، عالم دینی شیعی. این کتاب از نماز، ادعیه و اعمال مربوط به شبانه‌روز سخن می‌گوید و مشتمل بر دو جزء است؛ اولین جزء، شامل ادعیه‌ای است که میان ظهر و شب و دومین جزء، دعاهایی است که از وقت بیدار شدن تا برای نماز شب تا قبل از ظهر خوانده می‌شود.

سید رضی الدین علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) و امام سجاد (ع)، از بزرگترین عالمان شیعه و نویسنده کتاب‌هایی همچون المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر، الملهوف علی قتلی الطفوف و مهج الدعوات و منهج العبادات. وی استاد بزرگانی همچون علامه حلی و پدر او (شیخ یوسف سدیدالدین) است. او به سبب سجایای اخلاقی بسیار، تقوا و مراقبه فراوان، حالات عرفانی و کراماتش، به جمال العارفین معروف و مشهور است.

انگیزه نگارش : سید بن طاوس، در مقدمه تأكید دارد كه قصدش از تألیف این كتاب، تنها رضای خداوند است و می‌گوید: اگر در این كتاب نقصی دیدی مرا عفو كن و اگر كتاب را كامل و نافع یافتی خدا را شكر كن كه عنایت اوست. اگر به وسیله این كتاب هدایت یافتی هم آن را از خدا بدان و او را شكر كن و مبادا شروع به تعریف و تشكر از من كنی و از شكر الهی باز بمانی.

مؤلف پس از جملاتی در مورد ارزش خلوت و تنهایی و اینكه بسیاری از عنایات الهی در خلوت به انسان می‌رسد، پیرامون علت تألیف این كتاب می‌نویسد:

من در كتاب مصباح كبیر شیخ طوسی خیر فراوانی دیدم و پس از آن به مطالب مهمی دست یافتم كه تتمه‌ای بر كتاب مذكور قلمداد می‌شد و هر كس بخواهد به نهایت درجات كمال برسد، می‌تواند از آنها كمک بگیرد... لذا تصمیم گرفتم آنچه از روایات به دست آورده‌ام و آن اسراری كه اجازه نشر آنها را دارم، در كتابی گرد آورم و نام آن را «تتمات مصباح المتهجد و مهمات فی صلاح المتعبد» گذاشتم. این تتمات هم در چند جلد تنظیم شده است.

اسامی تتمات

(۱ و ۲) فلاح السائل، در اعمال شبانه روز در ۲ جلد

(۳) زهرة الربیع، در ادعیه هفتگی‌

(۴) جمال الأسبوع بكمال العمل المشروع‌

(۵) الدروع الواقیة، در اعمالی كه هر ماه تكرار می‌شود‌

(۶) المضمار للسباق و اللحاق بصوم شهر إطلاق الأرزاق و عتاق الأعناق، شامل اعمال ماه رمضان.

(۷) السالك المحتاج إلی معرفة مناسك الحجّاج‌

(۸ و ۹) الإقبال بالأعمال الحسنة، در اعمالی كه هر سال یك بار انجام می‌شود. این كتاب شامل اعمال سال، غیر از ماه رمضان است كه در المضمار ذكر شده.

(۱۰) السعادات بالعبادات، در اعمالی كه وقت مشخصی برای آنها ذكر نشده است.

روش تألیف : سید ابتدا قصد داشته این كتاب را تتمۀ مصباح قرار دهد، اما برای نفع بیشتر مخاطبان، صرف‌نظر كرده و آن را به عنوان یک كتاب مستقل نگاشته و منتشر نموده است.

سید بن طاوس در صدد تهیه كتابی بوده تا مكلف در شبانه‌روز اعمال خود را طبق آن انجام دهد، لذا متن روایات را ذكر كرده و در مواردی كه نیاز به توضیح دارد، توضیحی مفصل یا خلاصه ذكر كرده و اعمال و اوراد را خیلی واضح بیان كرده است. سلسله اسناد روایات و مأخذ نقل آنها دقیقا ذكر شده، چنان كه روش متداول ابن طاوس است، و در جایی كه سند نیاورده و روایت سند داشته، گفته است: بحذف الأسناد كه بدانند روایت مرسله و مقطوعه نیست. نكته دیگر اینكه چون «فلاح السائل»، اولین جلد از كتاب «التتمات» است، سید در ابتدای آن، راه‌ها و طرق نقل حدیث خود را تا معصومان ذكر كرده است.

سید در پایان مقدمه می‌گوید: چه بسا روایتی ببینید كه شخص ضعیف یا مطعونی در سلسله سند آن باشد و ما آن را نقل كرده‌ایم. نقل این روایت دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد از جمله اینكه من راوی را ثقه می‌دانسته‌ام یا ایراد بر او وارد نبوده یا از جهت اعتماد بر اخبار «مَن بَلَغ» بوده است.

ساختار كتاب : كتاب فلاح السائل توسط مصنف آن در دو جلد تنظیم شده و در ابتدای كتاب نیز فهرست ابواب هر دو جلد توسط مصنف ذكر شده است؛ اما چاپ حاضر كه ظاهرا نسخه‌های خطی موجود نیز همین مقدار را دارند، حاوی تنها جلد اول كتاب و شامل فصل اول تا سی‌ام است و متأسفانه هیچ اثری از جلد دوم كتاب در این چاپ و نسخه‌های خطی آن یافت نشده است.

ترتیب مطالب

كتاب فلاح السائل در دو جلد و ۴۳ فصل تنظیم شده است: جلد اول، شامل سی فصل است؛ بدین ترتیب:

ابتدا چند فصل در عظمت نماز و نمازِ با خاصیت و ادعیه و فضیلت آنهاست، سپس صفات داعی بیان شده است.

از فصل نُه، بحث طهارات سه‌گانه و مقدمات عبادات آمده.

فصل ۱۵ تا ۲۹ كتاب پیرامون نمازهای واجب و مستحب و نوافل یومیه و ادعیه و أذكار مختلف است.

فصل ۳۰ به بعد آداب خواب است كه از آداب قبل از خواب شروع شده است.

جلد دوم، كه موجود نیست، شامل مطالبی بوده از جمله:

از فصل ۳۱ آداب بیدار شدن از خواب و نماز شب و فضیلت آن ذكر شده.

از فصل ۳۶ نماز صبح و نافلۀ آن و اعمال هنگام طلوع آفتاب آمده است.

فصل ۴۱ و ۴۲ نماز مسافر و ادعیۀ ساعات است.

فصل ۴۳ كه آخرین فصل كتاب است شامل فضایل سوره‌های قرآن برای خواندن در شبانه روز می‌باشد.

مولف : سید ابن طاووس

ناشر : انتشارات بین الملل